เมื่อประมาณกลางปีที่ผ่านมา จะเห็นว่า social bookmark ของเว็บมาสเตอร์ชาวไทยแห่เกิดขึ้นมากมาย นับเป็นช่วงเวลาที่ social bookmark ในประเทศไทย boom สุดๆ คนทำบางคนยังไม่รู้เลยเขามีไว้ทำอะไรกัน เห็นกระแสมาแรงก็เกาะกระแสไปซะงั้น
จะเห็นว่าบางเว็บมี pr สูง มีชื่อเสี่ยงค่าตัวหลักหมื่นทีเดียว การสร้าง social bookmark นั้น ก็ง่ายแสนง่าย เพียง download program pligg มาลงก็ได้เป็นเจ้าของเว็บ social bookmark ที่มี feature อย่างเทพแล้ว
ส่วนที่เหลือ คือ การปรับแต่ง เลือกสรร theme และ การคัดคุณภาพสมาชิกและเว็บที่รับเข้ามาในเครือข่าย ปีที่ผ่านมาจะเห็นว่ามีทั้งเกิดใหม่ และดับไปเป็นจำนวนมาก ซึ่งก็คงเป็นธรรมดาของโลกที่มีเกิดแล้วดับไป แต่การจากไปของเว็บเหล่านั้น ก็พาเอาสิ่งที่เราลงทุน ลงแรง submit ไป จำนวนมากหายไปด้วย คิดแล้วเหนื่อยเลย บางครั้งก็จ้างชาวบ้าน submit อีก พอเว็บเหล่านั้นเลิกกิจการก็เป็นอันว่าทุกอย่างสูญไป
ดังนั้นการที่เราจะลงทุนกับอะไรก็ตามก็ควรจะมานั่งดูเสียก่อนว่าลงทุนแล้วคุ้ม หรือ ไม่ เว็บที่เราไปฝากลิ้งจะอยู่นานไหม บางคนเปิดมาสักพักก็เลิก บางคนได้ bot ได้ traffic แล้วก็เปลี่ยนหน้าเว็บเป็นขายของคนละแนวไปเลยมีเยอะแยะ
วันนี้ไล่สำรวจ bookmark ในลิสต์ที่เคยเข้าไปใช้บริการประจำปรากฏว่าหายไปเกือบครึ่ง 
ดังนั้น การเลือก bookmark เพื่อใช้บริการจึงต้องดูลาดเลานิดนึง เปิดมานานรึยัง pr มีรึเปล่า เพราะพวกทำแป๊บๆ ก็เลิกพวกนี้โดยมากจะยังไม่เห็น pr ด้วยซ้ำ ทำไม pr มีความสำคัญ ???
1. บอกถึงระยะเวลาการทำเว็บ โดยมากจะใช้เวลาพอควรกว่าจะได้ pr
2. ความเอาใจใส่ของเว็บมาสเตอร์ ถ้าไม่ดูแล ไม่ขุนอย่างดี pr จะขึ้นได้อย่างไรจริงไหม
3. เราได้ลิ้งที่มี pr และคุณภาพเข้าเว็บเราด้วย
นั่นก็พอจะเดาได้ว่าเว็บเหลานี้น่าจะให้บริการไปอีกนานพอสมควร แต่ทั้งนี้ก็ไม่ได้หมายความว่าเว็บ pr ต่ำ จะไม่ดี บางเว็บ pr ต่ำ แต่บอทก็วิ่งกระจายเลยก็มี อันนั้นถือว่าเป็นข้อยกเว้น ว่าเป็นรายๆ ไป ไม่ได้เป็นกฏตายตัว เพียงตั้งข้อสังเกตุและเป็นหลักการคร่าวๆ ในการเลือกใช้บริการเท่านั้น
นอกจากนั้นเว็บที่เจ้าของมีความน่าเชื่อถือ หรือ มีเว็บเครือข่ายในมือ ก็น่าสนใจมากขึ้นด้วย เพราะเว็บเหล่านั้นใช้เป็นฐานทำ SEO ของเขานั่นเอง ถ้าเขายุบ social bookmark เครือข่ายเขาส่วนอื่นๆ ก็จะเดี้ยงตามไปด้วย ใครจะยุบจริงไหม เราจึงอาจพิจารณาที่ผู้ให้บริการด้วยว่า social bookmark นั้นสำคัญต่อเจ้าของเพียงใด เขาจะยุบทิ้งได้ง่ายๆ หรือ ไม่
ยกตัวอย่างของ Goal Rank นะครับ มีเครือข่ายหลายสิบเว็บ และ ip ซึ่งเจ้าของอยู่ในสายงาน SEO แน่นอน ถ้าไม่เลิกกิจการเว็บเหลานี้ก็ไม่น่าสูญหายได้ง่ายๆ แม้ pr ต่ำแต่ก็น่าสนใจ ว่าไปเป็นเคสๆ ครับ
วันนี้เพียงอยากจะมาบ่น โดนไปหลายสิบเว็บเลยที่ยุบหนีลูกค้าชั้นดีอย่างเรา แต่จะว่าไปแล้วส่วนหนึ่งก็อาจเป็นเพราะผู้ใช้บริการด้วย ทุกวันนี้มีการใช้เครื่องมือในการ spam เยอะเหลือเกิน ทั้ง program auto, imacro ว่ากันไป เจ้าของก็เหนื่อยเป็นธรรมดา ไม่ไหวก็ลาจากอย่างเช่นทุกวันนี้
อนาคตจึงคาดว่าน่าจะมีที่ยืนหยัดอยู่ได้ไม่กี่ราย และมีรายใหม่ๆ เกิดๆ ดับๆ ผสมๆ กันไป การเลือกใช้งานก็ต้องตาดีได้ตาร้ายเสียกันต่อไป แต่ถ้าอยู่ในวงการระยะหนึ่งแล้วก็จะรู้ว่าที่ไหนควร ไม่ควรเข้าไปใช้งาน
